Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
De Wkb gaat over de technische regels en kwaliteitseisen
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) zorgt voor een splitsing tussen de ruimtelijke regels (Omgevingswet) en technische regels (Wkb). Als u wilt gaan (ver)bouwen kan het zijn dat u een omgevingsvergunning nodig heeft voor de ruimtelijke regels en een bouwmelding moet doen voor de technische regels en kwaliteitseisen. Onder de Wkb vallen bijvoorbeeld de constructie, fundering, brandveiligheid en duurzaamheid. De Omgevingswet gaat over ruimtelijk bouwen. Voor ruimtelijk bouwen vaak een omgevingsvergunning nodig.
Via het Omgevingsloket kunt u controleren of u een omgevingsvergunning nodig heeft en/of u een bouwmelding moet doen voor uw bouwplannen.
Welke bouwwerken vallen onder de Wkb?
De Wkb verdeeld bouwwerken in verschillende groepen. Dit zijn gevolgklassen. De gevolgklasse geeft aan hoe risicovol een bouwwerk is. Bijvoorbeeld hoeveel risico er is bij brand of instorten van het gebouw.
De Wkb geldt voor bouwwerken in gevolgklasse 1. Dit zijn bouwwerken met een laag risico. Tot 1 januari 2025 geldt dit alleen voor nieuwbouw. Het verbouwen van een bouwwerk valt pas na 1 januari 2025 in gevolgklasse 1.
Voorbeelden van bouwwerken in gevolgklasse 1:
- Op de grond gebouwde woningen, ook met een garage of kantoor aan huis
- Woonboten
- Vakantiewoningen
- Bedrijfsgebouwen van maximaal 2 verdiepingen, ook met een klein kantoor of kleine kantine
- Aanbouw van overige gebruiksfuncties van maximaal 2 verdiepingen, bijvoorbeeld magazijn bij een winkel.
Bouwwerken die niet onder de Wkb vallen:
- Rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten
- Bouwwerken waarbij een milieuvergunning of vergunning/melding brandveilig gebruik nodig is
- Bouwactiviteiten waarbij er sprake is van gelijkwaardige oplossing voor brand- of constructieve veiligheid, inclusief NEN 6060 en 6079.
Gevolgklasse 2 en 3 vallen op dit moment niet onder de Wkb.
Voorbeelden van verschillende situaties die vallen onder gevolgklasse 1 staan in het informatieblad van de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten).
U wilt bouwen binnen gevolgklasse 1
Als u van plan bent om te bouwen in gevolgklasse 1, moet u vanaf 1 januari 2024 de volgende stappen volgen:
Stap 1: Controleren
Controleer eerst of u een omgevingsvergunning nodig heeft en/of een bouwmelding moet doen. Dit kan via het Omgevingsloket. Ook kunt u een vooroverleg inplannen (dit is niet verplicht).
Stap 2: Inhuren kwaliteitsborger
Als u een bouwmelding moet doen, dan moet u zelf een kwaliteitsborger inhuren. Een kwaliteitsborger controleert of een bouwwerk bij gereedmelding aan de regels voldoet. Via het register voor instrumenten kwaliteitsborging vindt u alle goedgekeurde instrumenten en kwaliteitsborgers. Een instrument is een werkwijze waarmee de kwaliteitsborger voor en tijdens de bouw controleert. De kwaliteitsborger maakt een risicobeoordeling en borgingsplan. Daarnaast houdt de kwaliteitsborger toezicht tijdens de bouw.
Stap 3: Aanvragen omgevingsvergunning (omgevingsplanactiviteit)
Heeft u ook een omgevingsvergunning nodig voor uw bouwplan dien dan een omgevingsvergunningaanvraag in via het Omgevingsloket. De gemeente controleert of uw aanvraag voldoet aan de regels in het Omgevingsplan. Bijvoorbeeld of uw bouwplan voldoet aan de welstandseisen. Binnen 8 weken beslist de gemeente of uw aanvraag is geaccepteerd of afgewezen.
Stap 4: Bouwmelding indienen
Valt uw bouwwerk onder de Wkb dan moet u minimaal 4 weken voordat de bouw begint uw bouwmelding indienen via het Omgevingsloket. Hier geeft u ook aan wie uw kwaliteitsborger is. Lever alle informatie in, waar om gevraagd wordt. U krijgt van de gemeente te horen of uw melding is geaccepteerd of afgewezen. Ontbreekt er informatie? Dan moet u een nieuwe melding indienen. Hoort u niks van de gemeente of ontvangt u een brief met bevestiging dat uw bouwmelding goed is ingediend, dan mag u 4 weken na het indienen van de melding met de bouw beginnen.
Stap 5: Start bouw
Minimaal 2 dagen voor het begin van de bouw, geeft u de startdatum door via het Omgevingsloket.
Stap 6: Controle door kwaliteitsborger
Tijdens de bouw controleert de kwaliteitsborger of aan de bouwtechnische regels wordt voldaan. Als er reden voor is, mag de gemeente dit ook controleren. Zodra de bouwwerkzaamheden klaar zijn en de bouwtechnische regels goed uitgevoerd zijn, ontvangt u een verklaring van de kwaliteitsborger.
Stap 7: Einde van de bouw
Eén dag na het afronden van de bouw geeft u de einddatum door via het Omgevingsloket.
Stap 8: Gereedmelding indienen
U mag het bouwwerk pas gebruiken als u een complete gereedmelding heeft ingediend. Dit doet u minimaal 2 weken voor u het bouwwerk wilt gebruiken via een gereedmelding in het Omgevingsloket. Wanneer u geen bericht ontvangt van de gemeente mag u het bouwwerk na 2 weken gebruiken.
Bijzondere Lokale Omstandigheden (BLO's)
Wanneer u wilt gaan (ver)bouwen moeten u en de architect, de aannemers en de kwaliteitsborger rekening houden met Bijzondere Lokale Omstandigheden (BLO’s) in Hengelo. Een BLO is een lokaal risico waardoor het eindresultaat van een bouwactiviteit misschien niet aan de bouwtechnische regels voldoet. In de gemeente Hengelo moet u rekening houden met:
- Grondwaterstromen (bij boorpalen) – in het hele grondgebied van de gemeente Hengelo is dit een bijzondere lokale omstandigheid (1 november 2023).
- Bodemdaling (zoutwinning) – hiervoor is een protocol opgesteld (1 november 2023).
- Niet gesprongen explosieven – als gemeente hebben wij in kaart waar dit speelt, de bodemadviseur informeert hierover bij de voorbereiding op de bouwmelding of bij een vergunningaanvraag als dit op die locatie van belang is (1 november 2023).
- Hogere waarden besluit – onder de Omgevingswet ‘basisgeluidsemissie’ en ‘geluidbeleid’ (1 november 2023).
Veranderingen voor aannemers
Door de invoering van de Wkb wordt de positie van opdrachtgevers versterkt. Er verandert veel voor aannemers:
- De aannemer moet de opdrachtgever bij oplevering van een bouwwerk een opleverdossier geven.
- De aannemer is verplicht om particuliere opdrachtgevers bij nieuwbouw te informeren over hoe hij verzekerd is.
- Het opschortingsrecht (de 5%-regeling) bij particuliere opdrachtgevers wordt aangepast.
- Er worden extra eisen gesteld aan de waarschuwingsplicht van de aannemer bij bouwwerken. Deze waarschuwing moet duidelijk, schriftelijk en op tijd zijn.
- De aannemer wordt ook na oplevering verantwoordelijk voor gebreken.
Deze wijzigingen gelden voor alle bouwactiviteiten waarvoor een aannemingsovereenkomst is gesloten. Zorg dat u als aannemer goed voorbereid bent op de Wkb. Lees Wet kwaliteitsborging (Bouwend Nederland).
Gedogen gefaseerde oplevering
Het is mogelijk dat er één bouwmelding wordt ingediend voor meerdere bouwwerken, bijvoorbeeld bij grotere bouwprojecten van woningen. De gereedmelding kan pas worden ingediend als het hele project klaar is. Het is echter denkbaar dat daarvoor al een deel van de woningen wordt opgeleverd en in gebruik is genomen. Formeel is ingebruikname pas toegestaan als de gereedmelding is ingediend bij de gemeente.
De gemeente Hengelo wil deze gefaseerde oplevering wel mogelijk maken. Als duidelijk is dat aan de bouwtechnische regels voldaan wordt, dan gaan wij ingebruikname niet verbieden.
Extra informatie
- Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Eerste Kamer)
- Meer toezicht in de bouw via de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Rijksoverheid)
- Kwaliteitsborging voor het bouwen (Stichting IBK)
- Informatieblad Bouwen onder de Wkb (VNG)